Hygienische aspecten van hout

Er bestaan heel wat studies naar de hygiënische eigenschappen van hout. Stuk voor stuk wijzen ze uit dat hout vanuit hygiënisch oogpunt dikwijls het specifieke natuurlijke voordeel heeft het kiemgetal van de erop aanwezige bacteriën te verminderen. In wat volgt wordt aangetoond dat hout voor paletten en verpakkingen, in het bijzonder in de voedingsindustrie, voordelen heeft wat dit aspect betreft. Bovendien, zo wordt aangetoond, geeft de eenvoudige en milieuvriendelijke reiniging ervan met koud water onder druk, perfecte hygiënische resultaten. Ook voor de wellicht meest tot de verbeelding sprekende toepassing van hout, in direct contact met vlees, wordt het lot van bacteriën in het voordeel van hout beslecht.

Hout voor paletten en verpakkingen (in de voedingsindustrie)

Houten paletten en verpakkingen worden gebruikt om allerlei goederen te beschermen, te vervoeren en op te slaan.
De voedingsindustrie in het bijzonder is een belangrijke afnemer. In een studie van het “Duitse Instituut van Voedingstechnologie” (1) werden de hygiënische eigenschappen van houten paletten getest en vergeleken met paletten uit plastiek. Het instituut voerde een terreinstudie uit bij 14 bedrijven in de vlees-, zuivel-, groente & fruit- en bakkerijsector, die toeliet de contaminatiegraad van houten en plastic paletten te vergelijken. De resultaten van de diverse takken voor de voedingsindustrie en voor de totaliteit (van de metingen 15.000) worden afgebeeld in figuur 1 en figuur 2.

Figures 1 et 2

Vooral in de vleesindustrie en in mindere mate in de groente- en fruitindustrie zijn opvallend veel minder bacteriën per cm² aanwezig op de houten paletten dan op die in plastic. In de zuivel- en bakkerij-industrie presteren hout en plastic gelijkwaardig.
Over de industrietakken heen bleken zich op de commerciële houten paletten vervaardigd uit verschillende houtsoorten gemiddeld 15 % minder bacteriën te bevinden dan op plastic paletten.

Onderhoud en het steriel maken van houten paletten

Onderhoud

Reiniging van houten paletten met koud water onder hoge druk is een efficiënte en bovendien goedkope methode om vuil en bacteriën te verwijderen, zo blijkt uit een studie van Nordic (²). De resultaten van deze studie worden samengevat in figuur 3.

Figure 3

Het steriel maken

Houten paletten kunnen makkelijk steriel gemaakt worden via een pasteuriseringsproces. Dat proces kan bestaan uit :

• een thermische behandeling door een extra droogcyclus in een droogoven.
• een hogetemperatuurbehandeling in een oven bij 110-115°C.
• een stralingsbehandeling, bijvoorbeeld met gammastralen.

Hout in direct contact met vlees

Een andere studie van Nordic (3) ging na in welke mate bacteriën die regelmatig voorkomen in de vleesindustrie overleven in verschillende omstandigheden. De bacteriën in kwestie waren Bacillus subtilis en Pseudomonas fluorescens. De testen werden uitgevoerd met geschaafd beuken, omdat dat een vaak gebruikte houtsoort is voor o.a. tafelbladen, kapblokken, snijplanken,… Als referentiematerialen werden roestvrij staal en plastic gebruikt. Figuur 4 vat de resultaten samen.In Duitse laboratoriumtesten(4) werden de overlevingskansen van bacteriën (E. coli) op verschillende houtsoorten, polyethyleen, staal en glas vergeleken. De globale conclusies zijn vergelijkbaar met de studie van Nordic (3). Er werd tevens aangetoond dat de bacteriën niet overleefden in het hout.

Figure 4

In Duitse laboratoriumtesten(4) werden de overlevingskansen van bacteriën (E. coli) op verschillende houtsoorten, polyethyleen, staal en glas vergeleken. De globale conclusies zijn vergelijkbaar met de studie van Nordic (3). Er werd tevens aangetoond dat de bacteriën niet overleefden in het hout.

1. -Ing. H. Steinkamp, H. Wilms. Untersuchungen zur Einführung von Hygiene-Palleten aus Holz zum Einsatz in der Lebensmittelindustrie. Das Forschungsprojekt wurde gefördert durch das Niedersäcchsische Ministerium für Wirtschaft, Technologie und Verkehr.
2. Gunilla Beyer, Birna Gudbjörnsdottir, Sigurjon Arason
3. Anne Pia Koch, Christian J. Kofod, Dobroslava Konova, Knud Erik Kvist, Berit Lindegaard.
4. Schönwäldr., R. Kehr, A. Wulf, K. Smalla. Antibakterielle
   Eigenschaften von Holz beachtenswert Holz-Zentrallblatt, December 8, 2000.