Houtbouw

 

© EX-IT Architectuur

Bij houtbouw zijn alle dragende elementen van een bouwconstructie in hout. Twee technieken hebben daarbij de bovenhand: houtskeletbouw en houtmassiefbouw. Ze staan beide garant voor talloze voordelen.

Houtbouw is licht
Een houten bouwconstructie is veel lichter dan een traditionele woning. Zo is het vereiste draagvermogen gemiddeld 1 kg/cm² in plaats van 2,5 kg/cm². Houtbouw vereist dan ook minder zware funderingen. Dat maakt de techniek ook geschikt voor gronden met weinig draagkracht. Ook voor de bouw van extra verdiepingen op een bestaande woning (optoppen) biedt houtbouw vele mogelijkheden.

Snelle bouwtechniek
Houtbouwelementen worden meestal vooraf geassembleerd. Het volstaat dan om op de bouwwerf te monteren en te verankeren op de vloerplaat. Een ruwbouw is zo heel snel water- en winddicht, en klaar voor afwerking. De bouwwerken ondervinden weinig of geen nadeel van de weersomstandigheden.

Kostenbesparend
Houtbouw gaat snel. Bouwers hoeven dus niet lang dubbele huur te betalen tijdens de werken. Daarnaast leveren ook de lichtere funderingen een besparing op. Bovendien is houtbouw een ‘droge techniek’. Bij de bouw en afwerking van een traditionele woning wordt gemiddeld zesduizend liter water verbruikt. Ook ‘droogstoken’ is bij houtbouw niet nodig.

Natuurlijke isolatie en akoestiek
De thermische isolatie van hout ligt veel hoger dan die van de klassieke bouwmaterialen. Dat maakt houtbouw een duurzame en toekomstgerichte bouwtechniek die feilloos inspeelt op de bouwplannen van passief of lage-energiewoningen. Bovendien ligt de akoestische isolatie van hout (pdf) hoog.
Meer weten over het respecteren van de akoestische comfortcriteria in houtconstructies (pdf)

© Lignum

Buffer voor woonklimaat
Hout vormt een natuurlijke buffer voor het binnenklimaat: afkoelen en opwarmen gaan trager en gelijkmatiger dan bij andere materialen. Zo blijft de luchtvochtigheid heel wat stabieler waardoor schimmels, huisstofmijt, virussen en bacteriën minder actief zijn. Bovendien verkleint het ook de kans op allergieën en infecties van de luchtwegen.

Houtbouw en verduurzaming
Houtbouw maakt gebruikt van volgens procedé A2.1 verduurzaamd naaldhout.
Meer over houtverduurzaming naar risicoklasse 2

© Architecte Bernd Frick

Hout voor leefcomfort
Hout voelt ook warmer aan: in vergelijking met een traditionele woning voelt de binnentemperatuur gemiddeld twee graden warmer aan. Comfortabel, maar ook nog een forse besparing op uw verwarmingskosten.

ATG-certificaat

Op basis van de STS-normvoorschriften kan de houtbouwsector gebruik maken van de ATG-certificering (Agrément technique – Technische Goedkeuring). De ATG is een vrijwillig systeem waarmee aannemers de correcte kwaliteit en toepassing van bouwproducten kunnen garanderen.

Technische specificaties (STS)
Technische specificaties over timmerwerk (download STS 31)
Technische specificaties over houtbouw en addenda (download STS 23, add1)
Technische specificaties over houtmassiefbouw (download STS 23.2)

Bouwpremies
Energiezuinige bouwtechnieken – zoals houtbouw – geven recht op verschillende premies. Op de volgende website vindt u hierover meer info van de Vlaamse, Brusselse en Waalse overheden:

Meer over Energieprestaties en Energiezuinig bouwen met hout

© B-architecten J. Verrecht © Architecte Bernardo Bader © Arch. Crahay & Jamaigne

De houtbouwsystemen

Houtbouw kent veelvuldige toepassingen. Deze technieken evolueren voortdurend in de tijd en volgens de geografische zones. Architecten, ondernemers, bouwers of ontwerpers bieden tal van mogelijkheden om het beste te halen uit dit bij uitstek nobele, hernieuwbare en ecologische materiaal. De vier bouwsystemen die in Europa op klassieke wijze in de houtbouw gebruikt worden zijn: het houtskelet, het palen-balkensysteem, het panelensysteem in massief hout en de houtmassiefbouw. Een vergelijkend overzicht van deze vier bouwsystemen geeft op samenvattende wijze hun specifieke karakter en hun voor- en nadelen weer.

Vergelijkend overzicht van de vier bouwsystemen

  • Courante toepassing
  • Max. aantal niveaus
  • Uitvoeringsgemak
  • Vervoer en verlading
  • Mogelijkheid tot prefabricatie
  • Gemiddelde kostprijs
  • Uitvoeringssnelheid
  • Mogelijkheid tot latere aanpassingen
  • Structureel potentieel (overspanningen,..)
  • Flexibele binneninrichting
  • Stabiliteit t.o.v. inkrimping van de muur
  • Isolatiepotentieel
  • Thermische inertie van de constructie
  • Mogelijkheid tot transparant afgewerkt hout
  • Houtskelet
  • Eengezinswoning
  • GLV+2+dak
  • ++
  • +++
  • +++
  • ++
  • ++
  • ++
  • ++
  • +
  • ++
  • +++
  • +
  • +
  • Hout- stapelbouw
  • Eengezinswoning
  • GLV+1+dak
  • +++
  • ++
  • +++
  • ++
  • +
  • +
  • +
  • +
  • +
  • +
  • ++
  • +++
  • Massieve panelen
  • Eengezinswoningen – Kleine gebouwen
  • GLV+6
  • +++
  • +
  • +++
  • +
  • +++
  • ++
  • +++
  • ++
  • +++
  • +
  • +++
  • +++
  • Palen-Balken
  • Eengezinswoningen – Kleine en industriële gebouwen
  • GLV+4
  • ++
  • ++
  • ++
  • +
  • +
  • +++
  • +++
  • +++
  • +++
  • ++
  • +
  • ++

+ goed ++ zeer goed +++ uitstekend

Houtskeletbouw

Een houtskeletconstructie bestaat uit een draagstructuur gevormd door verticale stijlen die op regelmatige afstanden (telkens om de 40 of 60 cm) van elkaar staan en uit horizontale dwarsliggers die door paneelwerk worden geschoord. De stijlen van de wandstructuur ondersteunen de verticale lastoverdracht van de zoldering en het dak, de skeletstructuur met windverbandpanelen biedt weerstand aan de horizontale krachten, voornamelijk te wijten aan windstoten.

Welke houtsoort gebruiken?

Verticale structuurelementen: naaldhout (vuren, grove spar, douglas, lork)
Plaatwerk voor windverband: spaan-, multiplex- of houtvezelplaten die aangepast zijn aan de werking van dwarskrachten en waarvan de mechanische eigenschappen volstaan om te fungeren als windverband.

???????????????????????????????
© Hout Info Bois

De sterktes van het systeem

  • De geprefabriceerde transporteerbare elementen zorgen voor: tijdswinst en een betere kwaliteit van het werk.
  • Het gebruiksgemak en het aanpassingsvermogen op de werf.
  • De kostenbesparende funderingen dankzij de lichtheid van de constructie – kan overwogen worden op elk type terrein, beperking van het risico op inklinking van de aanpalende gebouwen.
  • Kleine grondafdruk van het totaalcomplex dankzij de integratie van de isolatielaag in de structuur, oppervlaktewinst op het terrein.
  • Mogelijkheid tot spouwmuur.
  • Mogelijke plaatsing van bijkomend isolatiemateriaal aan de binnen en/of buitenzijde.

De zwaktes van het systeem

  • Erg goed akoestisch ontwerp vereist, voornamelijk in appartementsgebouwen.
  • Zwakke inertie indien de constructie volledig in skeletbouw is opgetrokken, zonder massieve materialen.
  • Beperkt aantal bouwlagen: drie lagen (GLV+3) bij skeletbouw, vijf lagen mits versterking met palen.

De structuur

De belangrijke punten van dit bouwsysteem zijn:

  • de verankering van het skelet in de fundering via de onderregel, evenals het ineenzetten van de elementen; dit om de stabiliteit te garanderen, maar ook om ongewenste ongemakken zoals scheuren, spanning en geluiden te voorkomen,
  • de toelaatbare lasten hangen af van de houtsecties, maar ook van de houtsoort, en bijgevolg van zijn mechanische prestaties,
  • bij etagebouw goed letten op de druksterkte van de horizontale regels (densere houtsoort gebruiken bijvoorbeeld) om het zetten van het hout te minimaliseren,
  • mogelijkheid tot latere verbouwing zonder te veel verplichtingen binnen of buiten,
  • mogelijkheid om uitsluitend commerciële en courante houtsecties te gebruiken,
  • Het gemak van uitvoering betekent niet dat het niet nauwkeurig moet gebeuren, want een haakse basis is een waardevol uitgangspunt.

De plaatsing van windverbandpanelen aan de binnenzijde fungeert als damprem. De buitenzijde van het skelet is afgesloten via een regenscherm of een isolatiepaneel dat zorgt voor de verspreiding van de damp. Dit is momenteel het meest aangetroffen systeem in België.

De isolatie van een houtskelet – beheer van koudebruggen

Het grootste voordeel van het houtskelet bestaat erin isolatie te kunnen plaatsen in de breedte van de structuur, wat een dikte van minstens 14 cm isolatiemateriaal oplevert. Bij de thermische berekening is het van belang om het aandeel van de stijlen in de isolatiecoëfficiënten van de muur niet vergeten in overweging te nemen. In de meeste gevallen is een bijkomende isolatie voorzien die tot doel heeft de koudebruggen loodrecht op de stijlen te verkleinen. Op het vlak van de huidige thermische vereisten, mogen we er niet meer van uitgaan dat hout een isolerende functie kan hebben. Daarom moeten we alle verticale stijlen en horizontale regels van het skelet voorzien van isolatiecontinuïteit. De bijkomende isolatie komt in verschillende vormen voor:

  • dun isolatiepaneel (type regenwerend paneel op basis van houtvezels),
  • dik isolatiepaneel (type paneel van houtvezels of synthetisch paneel om te bepleisteren of in combinatie met de plaatsing van een regenscherm, zelfs in combinatie met dit laatste),
  • binnenbekleding van de structuur met een isolatiepaneel, eventueel bekleed met een afwerklaag,
  • binnenbekleding van de structuur met behulp van tengellatten en extra isolatie. De vaakst voorkomende situatie die het voordeel biedt de doorvoering voor technische installaties mogelijk te maken zonder het risico te lopen op het doorboren van het dampscherm, dat in dit geval tussen twee isolatielagen wordt geplaatst,
  • gemengde beschikking van extra isolatie via de binnen- en buitenzijde.

Deze polyvalentie van de plaatsing van isolatie maakt van de houtskeletstructuur een voortreffelijke keuze voor huizen met passieflabel of lage-energiewoningen.

Meer weten over de akoestische isolatie in houtskeletwoningen

Luchtdichtheid van een houtskelet

De luchtdichtheid van het gebouw staat garant voor zijn thermische prestatie en de duurzaamheid van zijn structuur. De aansluitingen tussen wanden, vloeren, planken, openingen of andere penetraties zijn gedicht om luchtlekken te voorkomen via de onvolkomenheden van het bekleedsel (controle aan de hand van blower-door test). De wanden zijn ook luchtdicht. Deze luchtdichtheid maakt het mogelijk om de verplaatsing van waterdampen via de wanden te voorkomen en verlaagt op die manier het risico op inwendige condensatie binnen de isolatie. Om de perfecte continuïteit van het dichtingsmembraan te verzekeren, worden wachtstroken geplaatst op de structuurelementen die achteraf een hindernis zouden kunnen vormen: dakpannen, randondersteuning van de dekvloeren, deuropeningen, enz. Deze worden verlijmd en bekleed.

De doorvoering van de technieken

De doorvoering via het dampscherm moet worden vermeden, wat andere voorbereidingen vergt:

  • de voorkeur geven aan de plaatsing van elektrische of verwarmingstoestellen op de binnenmuren,
  • eventueel geïsoleerde inbouwluiken voorzien voor de doorvoeringen via de gevel en het dak, op de binnenzijde van het dampscherm,
  • Perforaties van de gebouwschil zoveel mogelijk vermijden om luchtlekken afkomstig van buiten via de technische doorvoeringen te voorkomen (luchtdichtheidsprobleem en verlies ter hoogte van de blokkelen of de radiatoruitgangen). Wees voorzichtig met de plaats waar u boort in de stijlen of balklagen omdat u de stabiliteit van de structuur in gevaar kunt brengen.

Palen-balken

© Hout Info Bois – L’Artboiserie (P. Hennaut)

Een palen-balkenstructuur bestaat uit een primaire structuur van verticale palen en horizontale balken waarbij grote openingen ontstaan, opgevat in een regelmatig raster en gestabiliseerd door de elementen voor het windverband. Ze wordt vervolledigd door een secundaire structuur die de dekvloeren integreert. De binnen- en buitenmuren zijn niet-dragend en worden vrij geplaatst.

Welke houtsoort gebruiken?

Primaire structuur en grote draagbalken: verlijmd/gelamineerd hout en/of massief of uit naaldhout (vuren, grove spar, Douglas, lork) samengesteld hout.
Windverband: massiefhouten of gelamineerde of metalen elementen (bandstaal, muurankers, …), of nog door het opvullen van sommige wanden. De rol en de kwaliteit van de assemblages zijn van groot belang. Ze zijn meestal van metaal, maar eerder zelden van hout.

Secundaire structuur: houtelementen op maat en/of geprefabriceerde elementen.

De sterktes van het systeem

  • Flexibiliteit bij de binneninrichting van de ruimten.
  • Mogelijkheid tot het wijd openen van de niet-dragende gevels.
  • Mogelijkheid tot het bouwen van gebouwen met meerdere niveaus en grotere afmetingen die in het bijzonder afgestemd zijn op publieke opdrachten of opdrachten afkomstig van de industriesector.
  • Mogelijkheid tot prefabricatie van verticale wanden, dekvloeren en dakelementen volgens een gekend raster.
  • Mogelijkheid tot zelfbouw voor het opvullen van de buitengevels.

De zwaktes van het systeem

  • Kostenbesparing van het systeem die verband houdt met de schaal van het gebouw en dus minder aangewezen voor kleinere programma’s.
  • Globale studie te overwegen vanaf de schets.
  • Zorgvuldige keuze van de uit te voeren structuur om een goede thermische continuïteit en een optimale luchtdichtheid te garanderen.
  • Integratie van schachten met grote doormeter.
  • Beperkte mogelijkheden van prefabricatie in het atelier.

 

De structuur

De lasten van de dekvloeren en het dak worden via de balken overgedragen op de palen die ze op hun beurt verdelen over de funderingen. De horizontale krachten die hoofdzakelijk aan de wind te wijten zijn, worden opgevangen door de elementen die instaan voor het windverband. De dekvloeren en de daken stabiliseren de structuur in horizontale zin. De krachten worden aansluitend herverdeeld over de palen via de verticale windverbandelementen.

De horizontale windverbandelementen kunnen bestaan uitbandstaal, diagonalen van platstaal en van hout afgeleide panelen. In het geval van het verticale windverband vervullen de sint-andrieskruisen, de diagonalen in massief hout, de van hout afgeleide panelen en andere massieve delen van de constructie deze functie. De complexiteit van de structuur zal een zekere impact hebben op de kostprijs, die vooral te wijten is aan de uitvoering van de assemblageknopen.

De isolatie van een palen-balkenconstructie – beheer van koudebruggen

De isolatie wordt verzekerd door de wanden die de buitenschilvormen. Het betreft het vaakst skeletelementen. Voor hun samenstelling kunnen wij dus naar deze wandprincipes verwijzen. De isolatieprestatie staat in rechtstreeks verband met de dikte van deze toegevoegde wanden. Hetzelfde geldt voor het dak dat plat, schuin of hellend kan zijn. Het isolatiemateriaal wordt het vaakst geplaatst in de dikte van de bekledingsstructuur. De varianten met een toegevoegde, bijkomende isolatie aan de binnen- en/of buitenzijde zijn eveneens mogelijk. Op die manier wordt de continuïteit van de houten elementen in de dikte van de structuur onderbroken, wat koudebruggen vermijdt. Zelfs als de verleiding soms groot is om de structuur naar buiten toe door te laten lopenbemoeilijkt dit de uitvoering van de luchtdichtheid en kan dit de duurzaamheid van de constructie in de tijd in het gedrang brengen. De balkonelementen of andere architecturale expressies worden bij voorkeur door een verschillende structuur gedragen.

De luchtdichtheid van een palen-balkenconstructie

De afdichting volgt dezelfde principes als de isolerende enveloppe. De voorkeur wordt gegeven aan een continue luchtdichting aan de buitenzijde van de enveloppe, wat ervoor zorgt dat de structuur volledig aan de binnenkant van de verwarmde zone geïntegreerd wordt. Deze afdichting kan ook zorgen voor een stabiele gedraging van de structuur die bijgevolg niet aan de veranderende weersomstandigheden onderworpen is.

De doorvoering van de technieken

Aangezien de primaire structuurelementen niet doorboord mogen worden voor het doorvoeren van grote leidingen, moeten ze in het verlaagde plafond of in de verhoogde vloer geplaatst worden. Voor de doorvoering van technische installaties in de buitenmuren zullen dezelfde voorschriften als voor gevels in houtskelet gevolgd worden, met name door ze in de technische spouw te plaatsen.

Massieve panelen

Een massieve houtconstructie is samengesteld uit grote ,dragende panelen waarbij de enveloppe wordt gevormd door de muren, de vloeren en de daken. Het betreft houten panelen die industrieel worden vervaardigd uit massief houten planken die geassembleerd worden in gekruiste lagen door middel van verlijming, laminering, benageling en/of pluggen.

Welke houtsoort gebruiken?

Er bestaan heel wat soorten massieve panelen aan die allen gebaseerd zijn op de herhaling van naaldhout planken kruiselings verlijmd in verschillende lagen. Voor panelen vervaardigd uit houtderivaten, treffen wij elementen als OSB of spaanplaat aan. Hun gebruik is in België nog niet erg ingeburgerd.

ossaturebois
© Hout Info Bois

©Stéphanie Bodart 2015

De sterktes van het systeem

  • De geprefabriceerde transporteerbare elementen leveren een aanzienlijke tijdswinst op.
  • Veelvuldige toepassingen, onder meer voor grote draagbalken of uitkragingen.
  • Dimensionele stabiliteit, hardheid, goede brandbestendigheid, naargelang het gekozen paneel.
  • Regeling van de vochtigheidsgraad in huis dankzij de hygroscopische eigenschappen van het hout.
  • Mogelijkheid tot het bouwen over verschillende niveaus door het gebruik van weinig krimpgevoelige panelen (GLV+6, zelfs meer).
  • Zeer goede prestaties in seismisch gebied voor gebouwen met meerdere gelamineerde verdiepingen.

De zwaktes van het systeem

  • Minder flexibiliteit voor latere aanpassingen dan bij het houtskelet.
  • Stabiliteitsstudie eigen aan elk type massief paneel.
  • Noodzaak van een bouwkraan aangepast aan de afmetingen van de elementen.

 

De structuur

Zoals hierboven beschreven, is het aanbevolen om een beroep te doen op een stabiliteitsingenieur die het gebouw zal dimensioneren naargelang de architectuur, het terrein en de vereisten, maar vooral naargelang het gekozen type massief paneel.

De belangrijke punten van dit bouwsysteem zijn:

  • het systeem van verlijmde of genagelde panelen biedt het voordeel weinig gevoelig te zijn voor dimensionele veranderingen (krimp van het hout en verandering van zijn vochtigheidsgraad),
  • de verlijmde of genagelde panelen kunnen zware lasten dragen en zijn dus bijzonder goed aangepast aan constructies met meerdere verdiepingen,
  • het windverband wordt door de massieve panelen verzorgd,
  • de lastoverdracht gebeurt via de wanden tot aan de funderingen,
  • de opbouw gebeurt per verdieping met de mogelijkheid om de dekvloeren aan de doorlopende, verticale wanden te bevestigen,
  • de deur- en vensteropeningen worden in het atelier geboord en het is in de meeste gevallen onnodig om een beroep te doen op verstevigingselementen boven de vensters (balken of stalen poutrellen),
  • het is mogelijk om de panelen te combineren met andere bouwsystemen zoals het houtskelet, traditionele dakstructuren, …
  • bij constructies met waarvan de lagen niet verkruist verlijmd zijn (één enkele vezelrichting), zal men uitzettingsvoegen voorzien om de eventuele dimensionele veranderingen op te vangen,
  • de assemblagesystemen zijn eigen aan elk type paneel en voorgeschreven door de fabrikanten.

De isolatie van een constructie in massief hout – beheer van koudebruggen

Het grote voordeel van massieve houtbouw is de continue isolatie van buitenuit wat een optimaal beheer van de koudebruggen mogelijk maakt.

Een bijkomende isolatie kan eveneens worden voorzien door middel van:

  • binnenbekleding van de structuur met een isolatiepaneel, dat zelf bekleed is met een afwerklaag,
  • binnenbekleding van de structuur door middel van tengellatten en panelen of een isolatiematras. Dit is de meest flexibele situatie voor de doorvoering van technische installaties (in geval van latere wijzigingen).

Afwerken met pleisterwerk op isolatie kan worden overwogen voor zover de panelen voldoende dimensionele stabiliteit bieden (bijvoorbeeld verlijmde of genagelde kruiselings verlijmde panelen).

De luchtdichtheid van een constructie in massief hout

De luchtdichtheid vormt een essentieel onderdeel dat tegelijk zowel de thermische prestatie als de duurzaamheid van de structuur waarborgt. De aansluitingen tussen wanden, vloeren, planken, openingen of andere doorgangen zijn zo uitgevoerd dat er geen lucht kan ontsnappen. De uitvoering kan worden gecontroleerd door middel van een blower-door test die ook overdruktest wordt genoemd.

Het werken met grote elementen biedt het voordeel de luchtdicht te behandelen aansluitingen te beperken. Vanaf de montage van de elementen onderling, worden de dichtingselementen (soepele kantstroken), samen met de dekvloeren en daken, ter hoogte van de aansluitingen van de wanden geplaatst. De luchtdichtheid tot aan de funderingen wordt gewaarborgd tijdens de montage van de lagere elementen, eveneens door verlijming van luchtdichte en samendrukbare kantstroken.

In geval van een gebouw in massief hout, waarborgen sommige wandsamenstellingen dankzij hun dichtheid reeds de luchtdichtheid aan de oppervlakte, waardoor een bijkomend dampscherm niet nodig is. Als het toch nodig blijkt, wordt het scherm naargelang de bestemming van de plaats aan de warme kant van de isolatie geplaatst en dus aan de buitenzijde van de elementen in massief hout, waardoor het gelijktijdig als luchtdichting en dampscherm fungeert.

De doorvoering van de technieken

Het voordeel van met houtmassiefbouw te werken is dat men niet gebonden is aan de vereisten die verband houden met de plaatsing van een dampscherm. Technische installaties kunnen dus worden geplaatst:

  • hetzij rechtstreeks op de structuur door een technisch latwerk te voorzien,
  • hetzij door goten te plaatsen die rechtstreeks in de panelen worden gefreesd.

Houtstapelbouw

Bij houtstapelbouw bestaan de wanden uit geprofileerde houten balken die op elkaar geplaatst en in elkaar geschoven worden en die de draagmuren vormen. De vloeren liggen dubbel gerasterd ten opzichte van een paneel; het dakgebinte is traditioneel, geprefabriceerd of in de vorm van sandwichpanelen in het geval van een hellend dak en vlak als het gerasterd is.

De constructie waarvan de opeengestapelde balken aan zowel binnen- als buitenzijde zichtbaar zijn is niet voldoende energetisch performant en wordt bewust niet besproken.

 

ossaturebois

© Hout Info Bois
©Stéphanie Bodart 2015

De sterktes van het systeem

  • De geprefabriceerde elementen, met inbegrip van de doorvoering van leidingen en technische bekabeling, levert een belangrijke tijdswinst op bij de montage die erg precies dient te zijn.
  • De assemblage op de werf waarbij weinig technische middelen nodig zijn (bv. een kraan, enz.)
  • De hygroscopische eigenschappen van het hout maken de regeling van de vochtigheidsgraad in huis mogelijk.
  • Een keuze die in de smaak valt van liefhebbers van transparant afgewerkt hout.
  • De montage door vaklui wordt aanbevolen.

De zwaktes van het systeem

  • De dimensionele variatie (verticale krimp van 1 cm/gebouwde meter en droging) kan groot zijn. Kruiselings verlijmde balken voorkomen dit ongemak, maar zijn erg prijzig.
  • Latere aanpassingen beperken zich tot niet-dragende elementen.
  • Een minutieus ontwerp bij het beheer van de houtkrimp (isolatie en buitenafwerking) is te voorzien.
  • Beperking tot 2 volledige niveaus en dak.
  • Plaatsing van het schrijnwerk.

 

De structuur

Het is aanbevolen om een beroep te doen op een stabiliteitsingenieur die het gebouw zal dimensioneren naargelang de architectuur, het terrein en de vereisten, maar vooral naargelang het type balk dat voorzien zal worden en dus de kenmerken die eigen zijn aan het gekozen systeem.

De belangrijke punten van dit bouwsysteem zijn:

  • De lastoverdracht gebeurt via de wanden tot aan de funderingen,
  • het is niet noodzakelijk om een bijkomend windverband te voorzien,
  • de opbouw gebeurt per verdieping, de rasters worden hetzij in de muurelementen, hetzij op een ringbalk geplaatst met een doorsnede die gewoonlijk groter is dan de dikte van de balken,
  • voor deur- of vensteropeningen breder dan 2 m worden draagbalken in vooral gelamineerd-verlijmd hout voorzien,
  • de dakgebinten worden ofwel op voorhand ofwel op traditionele wijze vervaardigd. Er kunnen ook sandwichpanelen, die op nokbalken rusten, gebruikt worden,
  • loodrecht op de openingen zullen geleidingssystemen of “drijvende stijlen” worden voorzien om de krimping (en zwelling) op te vangen zonder schade te berokkenen aan ramen of deuren,
  • in het geval van massieve balken, staat de buitenafwerking los van de draagstructuur. De bevestigingen van het parement worden aangebracht zodat het water wordt afgevoerd naar de buitengevel zodra het gebouw zich gezet heeft (stabilisering).

De isolatie van een houtmassiefconstructie

Het grote voordeel van een houtmassiefconstructie is de permanente isolatie aan de buitenzijde van de structuur, wat een optimaal beheer van de koudebruggen mogelijk maakt. Opgelet echter voor de hoeken van het gebouw waar de elementen gekruist zijn en het isolatiemateriaal ontbreekt.

De dikte van het geplaatste isolatiemateriaal staat dus los van de dikte van de structuur. Rekening houdend met de wens om het hout aan de binnenzijde zichtbaar te houden, wordt maar zelden een extra binnenisolatie voorzien.

Het plaatsingssysteem van het isolatiemateriaal en de materiaalkeuze houden rechtstreeks verband met het type balk:

  • Massieve balken veroorzaken tijdens de stabilisering van het gebouw een verticale krimp van ongeveer 1 cm/gebouwde m. Dit houdt in dat de gevelafwerking en de isolatielagen zich aan deze krimp moeten kunnen aanpassen. Het isolatiemateriaal wordt in dit geval tussen de onafhankelijke dakspanten van de balken geplaatst (drukknopbevestigingen en ondersteuning door de vloerplaat). Het isolatiemateriaal bestaat uit flexibele panelen.
  • Kruiselings verlijmde balken zijn dimensioneel stabiel en het isolatiemateriaal mag rechtstreeks op de buitenzijde geplaatst worden.

De luchtdichtheid van een houtmassiefconstructie

De luchtdichtheid van het gebouw is een essentieel onderdeel dat tegelijk de thermische prestatie en de duurzaamheid van de structuur waarborgt. De aansluitingen tussen wanden, vloeren, planken, openingen of andere doorgangen zijn dankzij het dichtingsmembraan zo uitgevoerd dat er geen lucht kan ontsnappen.

De uitvoering kan worden gecontroleerd door middel van een blower-door test die ook overdruktest wordt genoemd. Bij een houtmassiefconstructie wordt de luchtdichtheid uitgevoerd aan de buitenzijde van het hout door middel van een doorlopend membraan. Naargelang de krimpmogelijkheden van de massieve balken, dient het nodige te worden gedaan om de luchtdichtheid te verzekeren gedurende de hele levensduur van het gebouw (variaties die verband houden met de vochtigheidsgraad en de aanvankelijke krimp).

De doorvoering van technieken

De doorvoering van de technieken wordt zo uitgevoerd dat het hout zichtbaar blijft:

  • Doorvoering van de bekabeling in de dikte van de balken, vooraf doorboord in het atelier,
  • doorvoering van de bekabeling en de leidingen in de dikte van de chapelaag om de structuur van de rasters van de verdiepingen zichtbaar te laten,
  • Zie toepassing
  • doorvoering voor meer omvangrijke technische installaties via de specifieke cassettes of schachten.

Alle leidingen zullen volledig geïntegreerd worden in het verwarmde en luchtdichte volume. De doorboringen van het dichtingsmembraan stellen het gebouw immers bloot aan zwakten waaraan nog maar moeilijk kan verholpen worden eenmaal het gebouw afgewerkt is. De bevestigingen aan de binnenzijde van het gebouw zullen de bewegingen van het gebouw mogelijk maken.

© Sette Schroeyers Architecten © Naturhome  N-Cube © Arch. Steeven Peeters

Meer over houtskeletbouw (pdf)
Meer over de akoestische isolatie in houtskeletwoningen (doc)
Energiezuinig bouwen met hout

© Sette Schroeyers Architecten © Naturhome N-Cube © Arch. Steeven Peeters

Renovatie

Isolatie en dakisolatie

Buitenschrijnwerk en glas

Ventilatie

Verwarming

Praktijkvoorbeelden

Nog nuttige links (pdf)top

Energieprestatieregelgeving (EPB)

 

Gerelateerde houtsoorten